MİRAS HUKUKU DAVALARI
Miras Hukukundan doğan birçok dava söz konusu olup her bir davanın Türk Medeni Kanunu ve ilgili mevzuatlarda yasal şartları bulunmaktadır. Miras hukukundan doğan dava çeşitleri şu şekilde sıralanabilir.
- Veraset İlamı ( Mirasçılık Belgesi )
- Mirasçılık Belgesinin ( Veraset İlamının ) İptali Davası
- Terekenin Tespiti Davası
- Ortaklığın Giderilmesi ( İzale-i Şuyu ) Davası
- Vasiyetnamenin İptali Davası
- Tenkis Davası
- Denkleştirme Davası
- Mirastan Mal Kaçırma Davaları
- Muris Muvazaası Davaları
- Miras Sebebiyle İstihkak Davası
- Çekişmesiz Yargı İşlerinden Doğan Miras Davaları
Mirasta Mal Paylaşımı Nasıl Yapılır?
Medeni Kanunun 495-501. Maddeleri arasında yasal mirasçılar ve miras pay oranları ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir. Miras Hukukuna göre murisin ölümü ile mirasta mal paylaşımında üç dereceli bir sistem benimsenmiştir.
Derece sistemi nedeniyle mal paylaşımına birinci dereceden başlanır. Birinci derece mirasçılar yoksa sırasıyla ikinci ve üçüncü derece mirasçılar arasında paylaşım yapılır. Miras bırakanın eşi her dereceyle birlikte belli oranlarda miras hakkına sahiptir.
Kural olarak; bir önceki derecede (zümrede) mirasçı olması bir sonraki zümrenin mirasçı olmasını engeller. Zümre içinde ön sıradaki mirasçı, bir alt sıradaki mirasçının mirasçılığını engeller. Zümre başları ve kök başları hayatta ise altsoyları mirasçı olamaz.
Birinci Derece (Zümre) Yasal Mirasçılar: Miras bırakanın altsoyudur. Bunlar miras bırakanın çocukları, torunları ve bunlardan doğanların tamamını kapsar. Murisin çocukları zümre başı olarak kabul edilir. Çocuklar eşit şekilde mirasçılık hakkına sahiptir. Çocukların miras bırakandan önce ölmüş olması halinde ölen çocuğun miras payı aynı şekilde halefiyet yoluyla kendi mirasçılarına geçer.
İkinci Derece (Zümre) Mirasçılar: Miras bırakanın ana ve babasıdır. Anne-babanın mirasçı olabilmesi için ilk derecede hiç mirasçı kalmamış olması gerekir. İkinci derecede mirasçı olan ana ve baba eşit miras paylarına sahiptir. Eğer miras bırakanın ana ve babası kendisinden önce ölmüş ise bu durumda bunların altsoyları halefiyet yoluyla mirasçılık hakkına sahip olacaktır. Yani aslında burada miras bırakanın kardeşleri mirasçı konumuna geçecektir. Eğer anne veya baba tarafının herhangi birinde hiç mirasçı yok ise bütün miras diğer tarafa kalacaktır.
Üçüncü Derece (Zümre) Mirasçılar: Miras bırakanın büyükanne ve büyükbabasıdır. Ancak bunların mirasçı olabilmeleri için birinci derecede (zümrede) ve ikinci derecede (zümrede) mirasçı olmaması gerekir.
Büyükanne veya büyükbaba miras bırakandan önce ölmüş ise bunların altsoyu olan çocukları; miras bırakanın amca, hala, teyze ve dayıları ile onların altsoyları mirasçılık hakkına sahip olacaktır. Ancak burada miras bırakanın eşi sağ ise ve zümre başlarının tümü ölmüş ise (büyükbaba ve büyükanne ölmüşse), sadece zümre başlarının çocukları, yani miras bırakanın amca, hala, dayı ve teyzesi mirasçı olabilirler. Hala, dayı, amca ve teyzenin ölmüş olması ve miras bırakanın eşinin varlığı bunların altsoylarının mirasçılığını engeller. Yani, bu durumda sağ kalan eş tek başına mirasçı olur.
Eşin Mirasçılığı: Sağ kalan eş herhangi bir zümre mirasçısı değildir. Sağ kalan eş hangi derecenin (zümrenin) mirasçılık hakkı var ise, o zümreyle birlikte mirasçı olur. İlk iki derecede (zümrede) hiç mirasçı yoksa ve üçüncü zümrede de zümre başları ile onların çocukları miras bırakandan önce ölmüş ise eş tek başına mirasçı olacak ve devletin mirasçılığını engelleyecektir. Eşin bu tek başına mirasçılığından kasıt onun yasal mirasçılığıdır. Aksi halde atanmış mirasçı var ise eş bunlarla beraber mirasçı olacaktır.
Evlilik Dışı Doğan Çocukların Miras Hakkı: Evlilik dışında doğan çocukların baba yönünden mirasçı olabilmeleri için, soybağının tanıma ya da hakim kararı ile kurulması gerekir. Soybağının kurulması halinde, evlilik dışı çocuklar baba yönünden tıpkı evlilik içi hısımlar gibi miras payı alırlar, aksi halde mirasta mal paylaşımı sırasında hak sahibi olamazlar (Türk Medeni Kanunu madde 498)
Evlatlığın Miras Hakkı: Medeni Kanunumuza göre evlatlık ve altsoyu, onu evlat edinen kişiye kan hısmı gibi mirasçı olurlar. Aynı zamanda evlatlığın gerçek ailesindeki mirasçılığı da devam eder. Evlatlık ve altsoyu sadece evlat edinene mirasçı olurlar, yani evlat edinenin hısımlarına mirasçı olamazlar (TMK madde 500).
Mirasçıların Saklı Payları
Saklı pay Türk Medeni Kanunu Madde 506’da düzenlenmiştir. Buna göre oranı:
- Altsoy için yasal miras payının yarısı,
- Ana ve babadan her biri için yasal miras payının dörtte biri,
- Sağ kalan eş için, altsoy veya ana ve baba zümresiyle birlikte mirasçı olması hâlinde yasal miras payının tamamı, diğer hâllerde yasal miras payının dörtte üçü.