KAMULAŞTIRMADA BEDEL TESPİTİ NEYE GÖRE YAPILIR?
“Kamulaştırma bedelinin tespiti” ve tescili davasında hâkim, tarafların bedel hususunda anlaşamaması halinde bilirkişi incelemesi yoluna müracaat etmektedir. Mahkemece görevlendirilen alanında uzman bilirkişiler, keşif ve taşınmazın mahallinde görülmesi yoluyla gerekli incelemelerde bulunur ve detaylı bir rapor hazırlayıp bu raporu mahkemeye sunarlar.
“Kamulaştırma bedelinin tespiti esasları”
Kamulaştırma Kanunu Madde 11 –
Bilirkişi kurulu, kamulaştırılacak taşınmaz mal veya kaynağın bulunduğu yere mahkeme heyeti ile birlikte giderek, hazır bulunan ilgilileri de dinledikten sonra taşınmaz mal veya kaynağın;
- a) Cins ve nevini,
- b) Yüzölçümünü.
- c) Kıymetini ektileyebilecek bütün nitelik ve unsurlarını ve her unsurun ayrı ayrı değerini,
- d) Varsa vergi beyanını,
- e) Kamulaştırma tarihindeki resmi makamlarca yapılmış kıymet takdirlerini,
- f) Arazilerde, taşınmaz mal veya kaynağın mevkii ve şartlarına göre ve olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelirini.
- g) Arsalarda, kamulaştırılma gününden önceki özel amacı olmayan emsal satışlara göre satış değerini, h) Yapılarda, resmi birim fiyatları ve yapı maliyet hesaplarını ve yıpranma payını,
- ı) her bir ölçünün etkisi açıklanmak kaydıyla bedelin tespitinde etkili olacak diğer objektif ölçüleri, Esas tutarak düzenleyecekleri raporda bütün bu unsurların cevaplarını ayrı ayrı belirtmek suretiyle ve ilgililerin beyanını da dikkate alarak Sermaye Piyasası Kurulu tarafından kabul edilen değerleme standartlarına uygun, gerekçeli bir değerlendirme raporuna dayalı olarak taşınmaz malın değerini tespit ederler.
Yukarıda sayılan bu hususlara ilişkin ayrı ayrı değerlendirme yapılarak, herkesçe anlaşılabilir nitelikte, gerekçeli bir rapor hazırlanır ve taşınmazın değeri açık ve net olarak belirtilir. Bu asgari bilgilerin raporda bulunmaması halinde, tarafların itirazı üzerine veya mahkemece re’sen ek rapor talep edilebilir.
Tarafların bilirkişi raporlarına itirazları olması halinde hakim, bu itirazların yerinde olup olmadığını, bilirkişi raporunun usul ve esas yönünden kanuna uygun olup olmadığını, yapılan bedel tespitinin maddi verileri ve bilimsel esasları yansıtıp yansıtmadığını, çelişki, eksiklik veya hata olup olmadığını değerlendirir. Bu bakımdan davanın takip edilmesi, keşif ve bilirkişi raporlarına karşı yasal haklar kullanılmalıdır.
Kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescili davasında, dava konusu taşınmazın arsa niteliğinde olması halinde, emsal satışlar esas alınmaktadır. Buna yönelik olarak, hak sahiplerinin dava konusu taşınmaza yakın konumda ve yakın tarihli emsal satışları mahkemeye bildirmeleri önem arz etmektedir.