TUTUKLAMA NEDENLERİ VE TUTUKLAMAYA İTİRAZ

TUTUKLAMA NEDENLERİ 

Ceza Muhakemesi Kanunu 100. Maddesinde “tutuklama nedenleri” düzenlenmiştir. Buna göre;

1)Kuvvetli suç şüphesinin varlığını gösteren somut delillerin ve bir tutuklama nedeninin bulunması halinde, şüpheli veya sanık hakkında tutuklama kararı verilebilir. İşin önemi, verilmesi beklenen ceza veya güvenlik tedbiri ile ölçülü olmaması halinde, tutuklama kararı verilemez.

2)Aşağıdaki hallerde bir “tutuklama nedeni“var sayılabilir:

1. a) Şüpheli veya sanığın kaçması, saklanması veya kaçacağı şüphesini uyandıran somut olgular varsa.
2. b) Şüpheli veya sanığın davranışları; Delilleri yok etme, gizleme veya değiştirme, Tanık, mağdur veya başkaları üzerinde baskı yapılması girişiminde bulunma, hususlarında kuvvetli şüphe oluşturuyorsa.

3) Aşağıdaki suçların işlendiği hususunda somut delillere dayanan kuvvetli şüphe sebeplerinin varlığı halinde, “tutuklama nedeni” var sayılabilir(Katalog Suçlar):

1. Soykırım ve insanlığa karşı suçlar (TCK madde 76, 77, 78),
2. Kasten öldürme (TCK madde 81, 82, 83),
3. Silahla işlenmiş kasten yaralama (madde 86, fıkra 3, bent e) ve Neticesi sebebiyle ağırlaşmış kasten yaralama (madde 87),
4. İşkence (madde 94, 95)
5. Cinsel saldırı (birinci fıkra hariç, madde 102),
6. Çocukların cinsel istismarı (madde 103),
7. Hırsızlık (madde 141, 142) ve yağma (madde 148, 149),
8. Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti (madde 188),
9. Suç işlemek amacıyla örgüt kurma (iki, yedi ve sekizinci fıkralar hariç, madde 220),Devletin Güvenliğine Karşı Suçlar (madde 302, 303, 304, 307, 308),Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar (madde 309, 310, 311, 312, 313, 314, 315),
10. 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunda tanımlanan Silah Kaçakçılığı (madde 12) suçları.
11. 6.1999 tarihli ve 4389 sayılı Bankalar Kanununun 22 nci maddesinin (3) ve (4) numaralı fıkralarında tanımlanan Zimmet Suçu.
12. 7.2003 tarihli ve 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda tanımlanan ve hapis cezasını gerektiren suçlar.
13. 7.1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 68 ve 74 üncü maddelerinde tanımlanan suçlar.
14. 8.1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanununun 110 uncu maddesinin dört ve beşinci fıkralarında tanımlanan kasten orman yakma suçları.
15. (Ek: 27/3/2015-6638/14 md.) 6/10/1983 tarihli ve 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanununun 33 üncü maddesinde sayılan suçlar.
16. (Ek: 27/3/2015-6638/14 md.) 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun 7 nci maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen suçlar.
17. (Değişik: 2/7/2012-6352/96 md.) Sadece adlî para cezasını gerektiren suçlarda veya vücut dokunulmazlığına karşı kasten işlenenler hariç olmak üzere hapis cezasının üst sınırı iki yıldan fazla olmayan suçlarda tutuklama kararı verilemez.

TUTUKLULUĞA İTİRAZ

“Tutuklama” kararlarına karşı itiraz süresi 7 gün olup soruşturma aşamasında her zaman şüphelinin salıverilmesi talep edilebilmektedir.

Savcılık tarafından tutuklama talep edilip Sulh Ceza Hâkimliği tarafından “tutuklama” kararı verildiğinde Nöbetçi Asliye Hukuk Mahkemesi nezdinde tutuklama kararına karşı itiraz yoluna başvurulmalıdır.

Ağır ceza mahkemesi tarafından verilen “tutuklama ve tutukluluğun devamı” kararlarına karşı itirazların incelenmesi, o yerde ağır ceza mahkemesinin birden çok dairesinin bulunması halinde, numara olarak kendisini izleyen daireye, son numaralı daire için birinci daireye, o yerde ağır ceza mahkemesinin tek dairesi varsa, en yakın ağır ceza mahkemesine aittir. (CMK 268/3-c)

Tutuklama Kararına İtiraz Edebilecek Kişiler;

Öncelikle şüpheli veya sanığın “tutuklama kararına itiraz” hakkı bulunmakla birlikte Avukatlar müdafiliğini üstlendiği şüpheli veya sanığın açık arzusuna aykırı olmamak koşuluyla tutuklamaya itiraz edebilir (CMK m. 261).

Şüpheli veya sanığın yasal temsilcisi(kayyım, vasi veya velisi) ve eşi tarafından tutuklamaya itiraz edilebilir (m. 262).

Tutuklama Kararı Verilemeyen Haller (Tutuklama Yasağı)

1. Sadece adli para cezasını gerektiren suçlarda tutuklama yasağı vardır.
2. Vücut dokunulmazlığına karşı kasten işlenenler hariç olmak üzere hapis cezasının üst sınırı iki yıldan fazla olmayan suçlarda tutuklama kararı verilemez.

• 15 yaşını doldurmamış çocuklar hakkında üst sınırı beş yılı aşmayan hapis cezasını gerektiren fiillerinden dolayı “tutuklama kararı” verilemez (Çocuk Koruma Kanunu md.21) “Tutuklama” yasağı incelenirken, suçun işlendiği tarihteki yaş değil, tutuklama kararının verileceği yaş esas alınır.