İŞÇİ ALACAKLARI NELERDİR?
İşçi alacakları 4857 sayılı İş Kanununda ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir. İş akdinin sona ermesi halinde somut olayın özelliğine göre işçilerin talep edebilecekleri hak ve alacaklar;
- Ücret Alacağı
- Asgari Geçim İndirimi
- Kıdem Tazminatı
- İhbar Tazminatı
- Yıllık İzin Ücreti Alacağı
- Fazla Mesai Ücreti
- Ulusal Bayram ve Genel Tatili Ücret Alacağı(Ubgt)
- Hafta Tatili Ücret Alacağı
- Kötü Niyet Tazminatı
- Sendikal Tazminat
- İşe iade
- İşe Başlatmama Tazminatı
- Boşta Geçen Süre Ücret Alacağı
- İş Kazası, Meslek Hastalığı Tazminatı
İşçi Alacaklarında Zamanaşımı Süreleri
Ücret Alacaklarında zamanaşımı süresi 5 yıldır. Zamanaşımı süresi ücret alacağının muaccel olması ile işlemeye başlar.
AGİ alacağı, ücret alacağı içerisinde yer aldığından, 5 yıllık zamanaşımı süresine tabidir.
Kıdem Tazminatı için zamanaşımı süresi fesih tarihinden itibaren 5 yıldır. Ancak 7036 Sayılı Kanun ile 25.10.2017 tarihinden önce iş akdinin feshedilmiş olması durumunda zamanaşımı süresi fesih tarihinden itibaren 10 yıldır.
İhbar Tazminatı için zamanaşımı süresi fesih tarihinden itibaren 5 yıldır. 25.10.2017 tarihinden önce iş akdinin feshedilmiş olması durumunda ise ihbar tazminatı için zamanaşımı süresi fesih tarihinden itibaren 10 yıldır.
Yıllık İzin Ücret Alacağı, 01.07.2012 tarihinden önce sona eren iş sözleşmelerinde 5 yıllık zamanaşımına tabidir. 01.07.2012 ile 25.10.2017 tarihleri arasında sona eren iş sözleşmelerinde yıllık izin ücreti alacakları 10 yıllık zamanaşımına tabidir. 7036 Sayılı Kanun ile 25.10.2017 tarihinden itibaren sona eren iş sözleşmelerinde ise yıllık izin ücreti alacakları 5 yıllık zamanaşımına tabidir.
Fazla Mesai Alacağı zamanaşımı süresi 5 yıldır. Fazla çalışmaya ilişkin ücretler doğdukları anda muaccel olur ve bu tarihten itibaren zamanaşımı işlemeye başlar.
UGBT ve Hafta Tatili Ücretinde zamanaşımı süresi 5 yıldır. Bu süre alacağın doğduğu tarihten itibaren işlemeye başlar.
Kötüniyet Tazminatı 5 yıllık zamanaşımına tabidir. 25.10.2017 tarihinden önce feshedilen sözleşmelerde zamanaşımı süresi 10 yıldır.
Sendikal Tazminat 10 yıllık zamanaşımına tabidir.
İşe başlatmama tazminatında işe iade için 1 ay için işverene başvuru yapılmış ise 5 yıllık zamanaşımı bulunmaktadır. Boşta geçen süre ücreti de 5 yıllık zamanaşımına tabidir.
İş Kazası ve Meslek Hastalığı Tazminatında zamanaşımı süresi 10 yıldır. Bu süre iş kazasının meydana geldiği veya meslek hastalığının tespiti tarihten itibaren başlar. İş kazası neticesinde yaralanma (maluliyet) veya ölüm olması arasında genel zamanaşımı bakımından herhangi bir fark yoktur.
İşçi Alacaklarında Yetkili ve Görevli Mahkeme
İşçi alacakları davasında görevli mahkemeler İş Mahkemeleridir. Ancak İş Mahkemesi bulunmayan yerlerde Asliye Hukuk Mahkemeleri İş Mahkemeleri sıfatıyla görevlidir.
İşçi alacakları davasında yetkili mahkeme ise davalı işveren gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi veya işin ya da işlemin yapıldığı yer mahkemesidir. Davalı işveren birden fazla ise bunlardan birinin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir.
İş kazasından doğan tazminat davalarında, iş kazasının veya zararın meydana geldiği yer ile zarar gören işçinin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir.(7036 Sayılı Kanun md.6)